“Er is meer balans in alles.”
Dale Lefrandt is 50 jaar, gehuwd en samenwonend met Betty (lees hier haar ervaringsverhaal). Ze hebben bewust geen kinderen. Sinds 11 februari 2017 heeft Dale hersenletsel als gevolg van een CVA, hij was toen 44 jaar.
“Ik heb een herseninfarct gekregen door een dissectie (scheur) in mijn halsslagader aan de linkerzijde. Er is een flapje van de binnenwand losgeraakt en naar de andere kant van de slagader geslagen. Hierdoor ging er geen bloed meer, en dus ook geen zuurstof, naar mijn hersenen. De exacte oorzaak is niet gevonden, ‘gewoon pech gehad’, zoals dan wordt gezegd.”
Zichtbare en onzichtbare gevolgen
“Zichtbare gevolgen zijn uitval in mijn rechterarm en -hand. Door uitval in mijn rechterbeen loop ik instabiel. De gehele rechterkant van mijn lichaam voelt anders, een beetje een slapend gevoel. Als ik erg moe ben wil de rechterkant van mijn gezicht nog wel eens gaan hangen. Daarnaast heb ik afasie en apraxie. Ik kan niet meer lezen en schrijven en het spreken is beperkt.”
(Bij afasie is er sprake van een taalstoornis en bij apraxie is het onderliggende probleem spraak. Je weet wel wat je wil zeggen, maar krijgt het niet voor elkaar om de benodigde spieren te ‘programmeren’. De spieren werken nog wel, maar je weet niet meer hoe je ze moet aansturen.)
“Verder zijn er enorme onzichtbare gevolgen op het cognitieve vlak. Ik ben chronisch vermoeid en raak snel overprikkeld. Mijn emoties zijn uitvergroot. Ik heb last van ongeremdheid en een explosief kort lontje. Mijn kortetermijngeheugen is aangetast. Organiseren en plannen lukt niet meer, mijn aandacht en concentratie zijn verminderd en informatie wordt minder snel verwerkt. Door alle veranderingen ben ik depressief geweest.”
Inzicht en handvatten
“De chronische vermoeidheid en mijn korte lontje vormden de belangrijkste redenen om te starten met Hersenz. Ik wilde graag handvatten krijgen om hiermee beter om te gaan. Ook wilde ik meer balans vinden in mijn energie en in mijn zijn. Ik vond het ontzettend spannend om met Hersenz te starten. Het is daarom ook een aantal keren uitgesteld. Maar uiteindelijk heb ik alle modules gevolgd die speciaal voor mensen met afasie zijn ontwikkeld.
Ik had het nodig om meer inzicht te krijgen in mijn hoeveelheid energie. De beeldende uitleg van de ‘lepeltjes-theorie’ heeft me hier heel erg bij geholpen. Als je op een dag tien lepeltjes energie hebt en douchen en aankleden kost al twee lepeltjes, dan kun je je voorstellen dat de lepeltjes, en dus je energie, snel op zijn. Rustmomenten inplannen is dan heel belangrijk.
Ik besef nu ook dat door mijn hersenletsel mijn batterij nooit meer vol is, ook niet na een nacht goed slapen. Hij laadt nog maar voor maximaal 50% op. Soms beland ik dan ook in het rode gedeelte.”
Relaties verbeterd
“Dankzij Hersenz heb ik mijn emoties nu beter onder controle, zeker wanneer ik boos ben. Hierdoor is de relatie met mijn vrouw Betty verbeterd. Ook het verdelen van mijn energie verloopt prettiger. Ik herken de signalen van mijn vermoeidheid en besef wanneer het teveel wordt. Als er een drukke dag op het programma staat, lukt het beter om mijn activiteiten goed in te delen. Al met al is er meer balans in alles en daardoor houd ik het langer vol.
Ik ben ook open naar mijn omgeving over alles wat er aan de hand is. Hierdoor snappen mijn familie en vrienden mij beter en ondervind ik veel begrip. De relatie met hen is dan ook verbeterd.”
Denken in mogelijkheden
“Ik zit nu lekker in mijn vel en voel mij goed en gelukkig. Er is heel veel veranderd sinds mijn CVA, maar inmiddels heb ik dat goed geaccepteerd. Ik heb een weg gevonden in mijn nieuwe leven. Eigenlijk doen Betty en ik nog alles wat wij hiervoor ook deden, maar dan aangepast. Wij denken in mogelijkheden, er is overal wel een oplossing voor te vinden.
Ik zou iedereen aanraden om de modules van Hersenz te volgen. Het heeft echt een meerwaarde! Eigenlijk zou Hersenz een logisch vervolg moeten zijn op de revalidatie. Niet meteen erachteraan, maar een jaar later. Want dan ben je weer in een heel andere fase gekomen.”
Over de auteur, Jeannette Heijting (62) Jeannette kreeg in 2009 twee herseninfarcten en heeft als gevolg daarvan niet-aangeboren hersenletsel. Ze volgde twee modules van Hersenz en kreeg stap voor stap weer regie over haar leven. Als ervaringsdeskundige en auteur zet ze zich in om de (onzichtbare) gevolgen van hersenletsel beter bekend te maken, zodat er meer begrip ontstaat. Dit doet ze door haar eigen verhaal en de verhalen van lotgenoten en naasten naar buiten te brengen.
