“Ik heb weer controle over mezelf.”
Roosje Unawekla was 61 jaar toen zij in februari 2019 hersenletsel kreeg: “Ik denk zelf dat een combinatie van factoren dit heeft veroorzaakt, waaronder heel veel stress. Door te hoge werkdruk en opkropping van onvrede en woede. Daarnaast overleden in dezelfde week twee mensen uit mijn familie.”
Roosje beschrijft de gevolgen van haar hersenletsel als wisselend zichtbaar: “Aan mijn buitenkant is eigenlijk niets meer te zien. Maar als ik te maken krijg met veel prikkels, zoals licht en drukte, raak ik in paniek. Ik krijg zweetaanvallen, mijn been gaat slepen en mijn handen laten van alles vallen. Ik ben dan ook vreselijk moe en praten gaat moeizaam.”
Depressief
“In de periode dat mijn arm en been nog niet goed functioneerden en ik afhankelijk was, voelde ik mezelf nutteloos. Ik kon niet meer deelnemen aan het arbeidsproces en had niets om handen. Ik werd heel erg depressief en heb zelfs enkele keren gedacht ‘waarom ben ik op deze wereld als ik toch niks meer kan?’ In het ziekenhuis en ook van mijn huisarts kreeg ik het advies om deel te nemen aan Hersenz. Dat heb ik gedaan en het beviel zo goed dat ik alle modules heb gevolgd.”
Handvatten
“Ik heb heel veel aan de groep gehad. Mensen ontmoeten die hetzelfde beleven en samen rouwen om wat er niet meer is. Maar vooral ook samen kijken wat nog wel kan. Er was zoveel herkenbaarheid en dat geeft zoveel steun! Door het bewegingsprogramma kan ik nu mijn handen en benen weer goed gebruiken. Ook heb ik van de psychomotorisch therapeut veel handvatten gekregen om beter met mijn hersenletsel om te gaan. Zoals het schema met de pannetjes. Hierin staan 5 pannetjes beschreven. Elk pannetje staat voor een bepaalde combinatie van gevoelens, gedachten, gedrag en hoeveelheid energie.”
Zo staat pannetje 1 voor lekker in je vel zitten en goed overzicht hebben. Bij pannetje 2 hoort bijvoorbeeld piekeren en zenuwachtig zijn. Het pannetje begint langzaam te koken. Pannetje 3 kookt harder, irritatie neemt toe en realistisch denken wordt steeds lastiger. Pannetje 4 dreigt over te koken, dan is de overprikkeling en irritatie te groot om nog oplossingen te bedenken. Pannetje 5 kookt over, er is dan sprake van woede en paniek. Er is iemand nodig die helpt om het vuur onder het pannetje te doven.
Controle
“Ik heb geleerd wat ik kan doen om zoveel mogelijk uit pannetje 4 en 5 te blijven en ervoor te zorgen dat ik ook niet te lang in pannetje 3 zit. Want dan is de kans groot dat ik doorschiet. Het schema hangt bij ons op de koelkast en ik heb het aangepast aan mijn eigen situatie. Met tips en trucs die voor mij werken. Als iets niet gaat zoals ik het wil, loop ik naar de keuken en kijk in welk pannetje ik zit. Ik pas mijn activiteiten en plannen dan daarop aan. Het is voor mij een goede manier om ‘stop-denk-doe’ toe te passen. Mijn man heeft ook uitleg gekregen over de pannetjes en hij kan me hier goed bij helpen.
Ik kan me nu veel beter beheersen bij lichte prikkels. Daardoor ben ik ook veel minder boos of agressief. Doordat de verlamming weg is kan ik ook bijna alles weer zelf en ben ik niet meer angstig om alleen naar buiten te gaan. Ik heb weer controle over mezelf! Alleen als ik moe ben heb ik nog wel moeite met praten, ik denk dat dit altijd zo zal blijven.”
Redding
“Ik heb inmiddels geaccepteerd dat ik niet meer kan werken. Ik zoek naar andere uitdagingen en hobby’s, zoals een cursus macramé. Want ik vind het belangrijk om bezig te blijven. De omstandigheden in acht genomen kijk ik nu positief naar de toekomst. Hersenz is echt mijn redding geweest, zonder Hersenz had ik het niet gered.”
Over de auteur, Jeannette Heijting (61) Jeannette kreeg in 2009 twee herseninfarcten en heeft als gevolg daarvan niet-aangeboren hersenletsel. Ze volgde twee modules van Hersenz en kreeg stap voor stap weer regie over haar leven. Als ervaringsdeskundige en auteur zet ze zich in om de (onzichtbare) gevolgen van hersenletsel beter bekend te maken, zodat er meer begrip ontstaat. Dit doet ze door haar eigen verhaal en de verhalen van lotgenoten en naasten naar buiten te brengen.
