NAH en vergeetachtigheid

Vergeetachtigheid is een van de meest voorkomende gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel. Het staat in de top drie van meest voorkomende gevolgen. Onder vergeetachtigheid, oftewel geheugenstoornissen, vallen problemen met het opslaan van informatie, moeite met het oproepen van opgeslagen informatie en het niet goed meer kunnen herkennen van voorwerpen of gezichten.

Het geheugen in de hersenen

Het geheugen bevindt zich niet op één plek in de hersenen. Bij het geheugen zijn veel gebieden betrokken, daarom is de kans op geheugenproblemen na hersenletsel ook erg groot. Als de hippocampus is beschadigd, wordt het vooral moeilijk om nieuwe informatie op te slaan. Ook de temporale kwab en de frontale kwab spelen in rol in het geheugen, vooral als het gaat om het registreren, opslaan en weer opdiepen van informatie.

Het heeft meerdere redenen dat mensen geheugenklachten ervaren. Onder meer omdat de aandacht en concentratie vaak zijn verminderd waardoor mensen zich slechter en minder lang op informatie kunnen richten. In combinatie met een vertraagde snelheid van informatieverwerking betekent dat dat veel informatie niet wordt geregistreerd en daarom ook niet wordt opgeslagen. Vermoeidheid speelt ook een rol bij het minder goed kunnen opslaan van informatie. 

Verschillende geheugens

Binnen het geheugen wordt gewoonlijk een onderscheid gemaakt tussen het zintuiglijke geheugen, het kortetermijngeheugen en het langetermijngeheugen.

Zintuiglijk geheugen

Alles wat mensen horen en zien komt binnen in het zintuiglijke geheugen. Informatie wordt hier een fractie van een seconde vastgehouden, waarin een voorselectie van informatie plaatsvindt. Hierdoor kunt je bijvoorbeeld op een feest een gesprek voeren. Achtergrondgeluiden, zoals muziek of de stemmen van andere personen, worden weg gefilterd, zodat je alleen de stem hoort van degene met wie je spreekt.

Kortetermijngeheugen

Via het zintuiglijke geheugen komt informatie in het kortetermijngeheugen, de tijdelijke opslagplaats waarin wordt bepaald wat er met de informatie moet gebeuren. Dit wordt ook wel het werkgeheugen genoemd. Het kortetermijngeheugen is belangrijk voor het dagelijkse leven. Het speelt bijvoorbeeld een rol bij het begrijpen van spraak, lezen en hoofdrekenen. Als je iemand wilt begrijpen, moet je het begin van de zin onthouden om de hele zin te snappen. Het kortetermijngeheugen selecteert ook welke informatie langer bewaard moet blijven.

Langetermijngeheugen

Hierin wordt informatie in principe voor de rest van je leven opgeslagen. Het langetermijngeheugen kan niet vol raken. Door hersenletsel of andere hersenziektes kan het wel worden aangetast. 

Het verhaal van Liesbeth

Een interview met Liesbeth maakt direct duidelijk waar ze last van heeft. Op veel vragen weet ze het antwoord niet meer of heeft ze de hulp nodig van haar man. Liesbeth kampt namelijk met ernstige geheugenproblemen. In de zomer van 2015 stond Liesbeth op en voelde ze zich niet goed in haar hoofd. Ook Louis, haar man, merkte dat zijn vrouw ‘anders’ deed. Samen gingen ze naar de huisarts, die hen doorstuurde naar een neuroloog. Deze constateerde een licht herseninfarct. Opname of behandeling was niet nodig, ze konden weer naar huis.

Thuis bleken de gevolgen van dit kleine infarct zeer groot. Louis kwam er al snel achter dat er meer aan de hand was omdat Liesbeth de hele tijd obsessief in de weer was met haar agenda. Haar geheugen bleek ernstig beschadigd en er kwam niets meer uit haar handen. Lees hier het hele verhaal van Liesbeth.

Behandelaar Tilly Janssen over vergeetachtigheid

"Als behandelaar zie ik dat zeker driekwart van de mensen binnen de Hersenz-groepen problemen hebben met hun geheugen. Vaak is het moeilijk om nieuwe informatie te onthouden. Mensen kunnen onzeker raken als ze merken dat ze dingen vergeten. Ook worden ze minder zelfredzaam en afhankelijker van anderen. Dat kan weer frustratie veroorzaken bij degene die hersenletsel heeft maar ook bij zijn omgeving. Omdat vergeetachtigheid bij zoveel mensen voorkomt, houden we daar tijdens de behandelingen zo veel mogelijk rekening mee. We bieden informatie stapsgewijs aan en herhalen veel. In de bouwsteen Denken & Doen is er een specifieke module gericht op geheugenklachten." Lees hier het hele verhaal van Tilly Janssen.

Bij het samenstellen van deze tekst is gebruik gemaakt van diverse bronnen waaronder de Zorgwijzer Geheugen van de Hersenstichting. De tips zijn afkomstig uit de module Aandacht en geheugen van Hersenz.