Hersenletsel bij kinderen en jongeren

Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting 19.000 kinderen en jongeren tot 24 jaar hersenletsel. 12.000 in de leeftijdsgroep 0-14 jaar en 7000 in 15-24 jaar oud. De cijfers zijn gebaseerd op onderzoek uit 2009.

De oorzaak is meestal een harde klap tegen het hoofd door een ongeval, val of mishandeling. Een op de vier jongeren krijgt hersenletsel door een hersenaandoening als hersenvliesontsteking, een hersentumor, een hersenbloeding of een herseninfarct. Verkeersongevallen vormen de meest voorkomende oorzaak voor hersenletsel bij kinderen en jongeren tussen de 5 en 24 jaar. Bij jongeren tussen de 15 en 24 jaar is geweld een tweede veel voorkomende oorzaak.

Gevolgen van hersenletsel bij jongeren

De meeste jongeren herstellen goed maar een kleine groep houdt zijn hele leven klachten zoals:

• Veel vergeten
• Snel afgeleid zijn
• Moe, moe, moe
• Somber
• Nergens toe komen
• Snel boos
• Moeite met taal

Vooral de problemen die je aan de buitenkant niet ziet (onzichtbare gevolgen) zijn vaak moeilijk te begrijpen voor de omgeving. De meeste mensen kunnen zich niet voorstellen dat een kind zich anders gedraagt door een klap op het hoofd of een val. Dit onbegrip kan pijnlijk zijn voor kinderen met hersenletsel en hun ouders.

Grillig beloop

Ook kenmerkend voor de gevolgen van hersenletsel bij kinderen en jongeren is het grillige beloop. Gevolgen komen soms pas na verloop van tijd aan het licht. Het kan zijn dat een kind op jonge leeftijd letsel oploopt in een deel van de hersenen dat pas later (volledig) tot ontwikkeling komt. De achterstand ten opzichte van leeftijdsgenoten wordt dan pas zichtbaar of neemt toe. Het komt ook vaak voor dat kinderen met hersenletsel meer klachten krijgen naarmate ze ouder worden omdat er steeds meer en moeilijkere taken van hen verwacht worden.

Hersenletsel accepteren

"Kan ik ooit zelfstandig wonen, een goeie baan vinden of een seksuele relatie krijgen? Met dit soort vragen zitten veel jongeren en jongvolwassenen die hersenletsel hebben. Ze zagen een mooie toekomst voor zich maar door het hersenletsel is dat in één klap veranderd. Voor een volwassene met hersenletsel is het al ontzettend moeilijk te accepteren. Voor jongeren die nog een heel leven voor zich hebben, is het vaak nog ingewikkelder.", zegt Hersenz-behandelaar Nicolle Sillekens.

"Jongeren en jongvolwassen zitten in een overgangsfase naar volwassenheid. Als je hersenletsel hebt is die fase extra ingewikkeld. Je ziet dat vrienden diploma’s halen, samenwonen, een baan krijgen. Voor jou is dat alles behalve vanzelfsprekend. Binnen Hersenz zien we dat jonge mensen écht met andere vragen zitten dan mensen die ouder zijn. Ze vinden het ook prettiger om met leeftijdsgenoten in een groep te zitten. Daarom hebben we voor hen een apart programma ontwikkeld. Het bestaat uit twee delen: ‘’Dit ben ik” en “Op eigen benen”. Meer weten over dit programma? Neem dan contact op met de Hersenz-organisatie in de regio. 

Ouders

Het hersenletsel van het kind heeft vaak gevolgen voor de relatie van de ouders en voor het functioneren van het hele gezin. Het kan leiden tot psychische klachten, relatieproblemen of problemen bij broers of zussen. Ook als gezinnen uiteindelijk een nieuwe balans vinden, kan hersenletsel veel impact hebben, blijkt uit onderzoek. Veel gezinnen blijven stress ervaren.

Als het kind ouder wordt, veranderen de rollen van de ouders en de jongere. Ouders laten langzaam maar zeker meer over aan de jongere zelf of aan anderen die voor hem zorgen. Elke ouder moet zijn kind op den duur loslaten, maar als je kind minder zelfredzaam is en zorg nodig heeft dan is dat een stuk lastiger.

Het verhaal van Jordy

Jordy (20) kreeg een hersenbloeding terwijl hij een voetbalwedstrijd bijwoonde van zijn favoriet club Cambuur. Jordy was een slimme, levendige knul maar na zijn hersenletsel kwam hij de bank niet meer af en belandde hij in een depressie.“Ik was niet meer in staat om naar school te gaan door mijn hersenletsel. Ook zal ik niet fulltime kunnen werken. Mijn concentratie is sterk verminderd, ik ben sneller aangebrand, sneller en veel moe, ik kan niet meer multitasken en kan prikkels moeilijk filteren. Door de behandeling stel ik minder dingen uit en maak ik nu een goede planning. Ik ga ook beter om met mijn initiatief-verlies en ben mijn conditie aan het verbeteren.” Vorig jaar was hij niet in staat om naar school te gaan door zijn hersenbloeding. "Ook zal ik waarschijnlijk niet fulltime kunnen werken. Mijn concentratie is sterk verminderd, ik ben sneller aangebrand, sneller en veel moe, ik kan niet meer multitasken en kan prikkels moeilijk filteren. Dankzij het behandelprogramma Hersenz stel ik minder dingen uit en maak ik een goede planning. Ik ga beter om met mijn gebrek aan initiatief en ben mijn conditie aan het verbeteren.” En: "Ik ben weer begonnen met een opleiding." Lees het hele verhaal van Jordy.