“De vermoeidheid beheerst mijn leven niet meer.”

Angelique van Lammeren heeft in 2005 traumatisch hersenletsel opgelopen, ze was toen 38 jaar. Voorheen had ze een zeer actief leven, maar dat veranderde helemaal. De vermoeidheid ging haar leven bepalen. Totdat ze bij Hersenz leerde dat het ook anders kan.

“Ik werd tijdens een storm omver geblazen door een megagrote schuurdeur. Later heb ik nog drie weken hoge koorts gehad als gevolg van een infectie. En ik ben ook nog twee keer van een paard gevallen. Met als resultaat een gebroken rug, een verbrijzelde arm en dramatische verergering van mijn al aanwezige hersenletsel.”

Extreem moe

“Vóór mijn hersenletsel was ik erg actief. Naast een fulltime baan was ik mantelzorger voor mijn moeder, verzorgde ik het huishouden, was ik heel fanatiek in de paardensport en maakte ik deel uit van een groot sociaal netwerk. Nu ben ik extreem moe, kan geen overzicht meer houden en ben snel de kluts kwijt. Mijn geheugen is aangetast, waardoor ik niet meer kan lezen en mijn informatieverwerking traag verloopt. Ik ben snel overprikkeld en heb last van het licht. Als de zon schijnt maak ik mijn huis donker met de gordijnen en ik draag buiten een zonnebril. Vaak blijf ik binnen vanwege het licht. Temperatuur is ook een ding. Te warm, dan lig ik ziek op bed, te koud, dan verstijf ik en doe ook niks meer. Verder is mijn rug erg gevoelig en kan ik mijn arm maar beperkt gebruiken.”

“Ik ben altijd probleemoplossend ingesteld. Als dingen niet lukken zoek ik gewoon een manier om het toch voor elkaar te krijgen. Ik zie niet zo snel dat ik dingen niet kan of misschien beter niet kan doen. Zo ging ik ook om met mijn vermoeidheid. Ik besefte niet echt waardoor het werd veroorzaakt en welke onderliggende problemen ik had.”

Beter omgaan met prikkels

“Gelukkig adviseerde iemand mij Hersenz en daar heb ik dankbaar gebruik van gemaakt. Het heeft mij heel erg veel gebracht. Ik heb geleerd hoe mijn lichaam in elkaar zit. Wat lukt nog wel, wat lukt niet meer en hoe kan ik dat oplossen. En heel belangrijk: ik weet nu wat prikkels zijn, ik besef welke prikkels me zo moe maken en ik ben veel beter in staat om hierin keuzes te maken.

Zo zijn winkels overweldigend. Ik heb geen overzicht en de muziek en de mensen zijn te veel. Ik ga nu naar winkels waar ik vaker kom en ik ga maar naar één winkel per keer, op rustige momenten. Dat scheelt veel prikkels. In sommige winkels heb ik verteld wat ik mankeer. Bijvoorbeeld in een kledingwinkel, waar ze nu kleding voor me uitzoeken en terughangen en erop letten dat er niet te veel in het pashokje hangt. Als passen niet meer lukt hangen ze mijn keuzes apart voor een andere keer. Soms wordt zelfs de muziek uitgezet. In winkels waar ik zelden kom gebruik ik de kaartjes die ik van Hersenz heb gekregen. Voor verschillende situaties staat daarop waar ik last van heb en hoe iemand mij daarmee kan helpen. Dat scheelt een hoop denkwerk en praten (dus prikkels!) en het is krachtig en duidelijk. Hersenz leerde me dat het oké is om hulp te vragen. Ook bijvoorbeeld als ik iets wil opzoeken op internet. Ik vind het moeilijk en vooral het scrollen is erg vermoeiend. Ik merk nu dat anderen graag willen helpen. Voor hen is het vaak een kleine moeite en voor mij een groot plezier.”

Minder schuldgevoel

“Ik kies nu bewuster vanuit mezelf en veel minder vanuit schuldgevoel of anderen niet willen ‘lastigvallen’. Eerder ging ik ‘gewoon’ naar feestjes of verjaardagen en was vervolgens minstens drie dagen ziek. Nu ga ik een uurtje, dan ben ik toch geweest en ik voel me niet meer zo ziek. Bij afspraken geef ik ook altijd aan wanneer ik kom en wanneer ik weer wegga. Dan weten mensen dat en houden ze er ook rekening mee.

Door mijn vertraagde informatieverwerking kan ik gesprekken moeilijk volgen. Het liefst spreek ik 1 op 1 af. Als er wel meerdere mensen zijn, verlaat ik soms de ruimte en doe oefeningen om te ontprikkelen. Wat voor mij werkt is slokjes water drinken, voeten vegen, handen knijpen maar vooral marcheren. Dit soort oefeningen doe ik sowieso een aantal keren per dag. Dan kom ik de dag beter door en ben ik actiever.”

Genieten van wat kan

“Door Hersenz besefte ik pas goed hoe moeizaam mijn leven was. Vóór Hersenz lag ik vaak 20 uur op bed en was ik nóg moe. Nu kan ik met veel plezier mijn paarden weer verzorgen. Vóór Hersenz leefde ik op soep, omdat koken niet meer lukte. Nu kook ik weer af en toe, met tips vanuit Hersenz.  De voorbereidingen doe ik ’s ochtends en ’s middags. Ik zorg ervoor dat ik altijd maar één pan op het vuur heb, ga erbij zitten en zet de kookwekker. Ik doe het ook pas als mijn man thuis is. Het is wennen, voor iemand die ooit kok was in haar eigen restaurant. Maar het lukt en we kunnen af en toe weer gezond eten!

Inmiddels ben ik bijna hele dagen op en geniet ik van wat ik allemaal wél kan. Het leven lacht me weer toe, er staat nog zoveel moois te gebeuren! Ook voor mijn man is dit natuurlijk een heel fijne verandering. We leerden elkaar kennen toen ik al NAH had. Maar hij heeft natuurlijk wel zorg aan mij. Gelukkig ervaart hij dat niet als belastend. Nu kijken we samen nog positiever naar de toekomst.

Ik heb alle modules van Hersenz gevolgd. Het was zonder twijfel de moeite waard. Tegen anderen met hersenletsel wil ik dan ook graag zeggen: doe ook mee met Hersenz. Probeer alles uit wat ze je aanbieden en haal eruit wat voor jou werkt. Je leven gaat er zeker niet slechter van worden.”

Over de auteur, Jeannette Heijting (64) Jeannette kreeg in 2009 twee herseninfarcten en heeft als gevolg daarvan niet-aangeboren hersenletsel. Ze volgde twee modules van Hersenz en kreeg stap voor stap weer regie over haar leven. Als ervaringsdeskundige en auteur zet ze zich in om de (onzichtbare) gevolgen van hersenletsel beter bekend te maken, zodat er meer begrip ontstaat. Dit doet ze door haar eigen verhaal en de verhalen van lotgenoten en naasten naar buiten te brengen.