“Signalen herkennen is belangrijk.”

“Een prikkel is een stukje informatie dat binnenkomt via onze zintuigen. Geluid, beweging, geuren, kleuren, de dag kan er vol mee zitten! We noemen dit de externe prikkels. Er zijn ook interne prikkels, zoals pijn, gedachten, gevoelens en emoties. Bij veel mensen worden prikkels gefilterd door het brein. Zonder dat je het doorhebt maken je hersenen de keuze of het een belangrijke of onbelangrijke prikkel is. De prikkels die niet belangrijk zijn worden weg gefilterd. Door hersenletsel kan dit filter verstoord zijn geraakt. Je ervaart dan veel meer prikkels dan normaal, waardoor overprikkeling kan ontstaan. Ongeveer twee derde van de mensen met hersenletsel hebben last van overprikkeling. Het kan ook zijn dat prikkels juist vertraagd binnen komen, omdat het veel meer moeite kost om de prikkels te verwerken.”

Klachten

“Als gevolg van overprikkeling kunnen allerlei klachten ontstaan. Op lichamelijk gebied bijvoorbeeld vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, een verhoogde hartslag of evenwichtsproblemen. Het minder goed kunnen filteren van de prikkels kost energie. Het kan ervoor zorgen dat je concentratie afneemt of dat je vergeetachtiger wordt. Ook kun je je emotioneel minder prettig voelen. Dit kan zich onder meer uiten in ongeduldig of boos worden, sneller geïrriteerd raken of sneller gaan huilen. Langdurige overprikkeling kan vergaande gevolgen hebben omdat het lichaam dan voortdurend stresshormonen produceert. Een teveel daarvan kan leiden tot klachten als slaapproblemen, angststoornissen of depressie. Het is dan ook heel belangrijk om goede manieren te vinden om met overprikkeling om te gaan”

Herkennen

“Binnen het behandelprogramma Hersenz helpen we mensen om signalen van overprikkeling zo snel mogelijk te herkennen. Tijdens de cognitieve behandeling wordt uitleg gegeven over prikkels.

Middels fysiotherapie en psychomotorische therapie (PMT) wordt ervaringsgericht gewerkt om lichaamssignalen te leren herkennen. Samen met de client stellen we een haalbaar doel op, om zo goed mogelijk met de prikkels om te gaan. Daarbij is het belangrijk om te kijken om welke soort prikkel het gaat. Zo kan een jonge vader moeite hebben om de sociale prikkels van het gezin te verwerken. Desondanks wil hij graag bij gezamenlijke gezinsmomenten zijn. Hij kan dan leren om op die momenten de visuele prikkels van beweging en fel licht te verminderen, zodat hij de sociale prikkels van meerdere mensen en het voeren van gesprekken, beter kan verwerken.”

Rouwproces

“Het niet meer aankunnen van veel prikkels tegelijk, en daarmee ook het verlies van spontaniteit, doet veel cliënten pijn. Stilstaan bij dit verdriet is belangrijk en nodig! Samen met de cliënt doorlopen wij het rouwproces wat hiermee gepaard gaat. We krijgen van cliënten terug dat de groepsbehandeling hierbij heel essentieel is. Het delen van ervaringsverhalen met lotgenoten is steunend en helpend. Dit neemt niet direct de overprikkeling weg, maar het zorgt voor herkenning en erkenning. Hierdoor komt het aanvaarden van de gevolgen van NAH dichterbij.”

Communicatie

“De prikkels die storend zijn voor iemand met hersenletsel, zijn voor de omgeving van diegene vaak onzichtbaar en worden anders ervaren. Het kan dan ook helpend zijn om te leren communiceren over de prikkels die jij ervaart. Dit geeft de ander de kans om te helpen in het verminderen van prikkels. Communicatie hierover is dus extra belangrijk. Cliënten leren aan te geven dat er, vaker dan ze lief is, een pauze nodig is en dat een rustig spreektempo helpt om minder overprikkeld te raken.”

Zoektocht

“Een belangrijk advies bij overprikkeling is om te onderzoeken waar jouw persoonlijke hersteltijd zit. Heb je vaste momenten om voorafgaande aan prikkelrijke situaties je brein rust te geven, of neem je die rust na afloop? Het is een moeilijke zoektocht om de goede balans te vinden tussen wat je wil en wat je kan. Tegelijkertijd is het ook een heel waardevolle zoektocht. Voor mij als behandelaar is het bijzonder om mee te maken hoeveel veerkracht cliënten laten zien. Meer grip op prikkels zorgt bij veel cliënten voor meer zingeving. En dat verhoogt de kwaliteit van leven!”